Goed begonnen is half gewonnen
Een nieuw schooljaar staat voor de deur. Maar laat ons, voor het van start gaat, nog even terugblikken op het vorige, toen jij je kind er meermaals aan herinnerde hoe belangrijk het is om het schoolwerk niet tot de laatste minuut uit te stellen, maar te plannen. Je kind knikte inschikkelijk en beloofde dat ook te doen. Je was blij met dit inzicht en commitment.
Begin juni, bij wijze van je kind aan te moedigen en te coachen voor de nakende examens, polste je naar de mate waarin je kind voorbereid was. Je kon vaststellen dat je kind niet over de verhoopte samenvattingen en oefentoetsen beschikte, maar wel over een resem onverbeterde toetsen, half ingevulde cursusbladen en vooral veel vraagtekens als in 'ik begrijp het niet'.
Wanneer je even wou bijspringen door een hoofdstuk op te vragen dan kreeg je te horen dat hij/zij het nog niet had kunnen (!) bekijken. 'Geen tijd gehad' is wellicht het meest voorkomende excuus, maar 'ik wist niet dat ik dat moest doen' en 'ik was het vergeten' halen wellicht ook de top vijf.
Resultaat bij ouder: paniek, want dit jaar zou wel eens om zeep kunnen zijn.
Resultaat bij kind : uitstelgedrag, want het jaar is toch al om zeep.
STOP!
Stop. Adem. En nog eens. En nog een keer. Het kalf is pas verdronken wanneer het verdronken is, en niet eerder. Misschien is het een goede zaak om er komend schooljaar voor te zorgen dat het kalf überhaupt niet met zijn voeten in het water komt te staan?
Right. Topplan. Euh, hoe willen we dat doen? De eerste slagzin die -intussen al vele jaren terug- rond mijn oren werd geslagen tijdens een cursus projectmanagement was Failing to plan is planning to fail. Lichtjes overdreven als je het mij vraagt, maar net zoals er geen rook zonder vuur is is er ook hier een grond van waarheid. Ik wil graag geloven dat je zonder te plannen ook kan slagen, maar niemand moet mij er nog van overtuigen dat plannen enorm stressverlagend werkt. En wie geen - of weinig - stress heeft, heeft meer een gevoel van de zaken onder controle te hebben en dus een beter gevoel bij en over zichzelf. Dat geldt bij volwassenen en dat geldt bij kinderen niet minder.
Plan
Het is aan jou, beste ouder, om je kind met 'huiswerk plannen' te helpen en wel om volgende reden: de prefrontale cortex. De prefrontale cortex is een gebied in de hersenen, gelegen in het voorste gedeelte van de frontale kwabben (...), en betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing. De prefrontale cortex is zeker tot en met het 20e tot 25e levensjaar in ontwikkeling. (bron: wikipedia)
Je leest het het goed: het deel van de hersenen dat mee instaat voor planning is pas nà de studententijd volgroeid. Met andere woorden: het is normaal dat je kind niet (goed) kan plannen en er vanuit zichzelf het belang ook niet van inziet.
Elk kind heeft recht op een compassie in deze materie, dan ook is een niet volgroeide hersenkwab geen excuus om het niet te leren. En hier komen we dan aan het punt waar we als ouders soms wel eens fout durven te veronderstellen dat 'leren plannen' met alle andere kennis op school wordt ingelepeld of louter door het feit dat je kind naar school gaat impliciet een verworven skill is, want dat is het niet: schoolwerk plannen moet, net zoals schrijven en de tafels van vermenigvuldiging, aangeleerd worden. De techniek moet uitgelegd worden en dan: oefenen, oefenen, oefenen tot het geautomatiseerd is. En pas dan kan je er als ouder vertrouwen in hebben dat je kind zijn werk kan plannen.
Do
Goed, dan hebben we dan mooi geregeld. Niet dus! Een plan(ning) is een projectie in de toekomst, het is nog geen feit. Het moet nog gerealiseerd worden en ook dat kan je kind misschien niet alleen, want het werk plannen is nog maar stap één.
De tweede stap is voor kinderen meestal de moeilijkste, maar het goede nieuws is dat wanneer ze hem ook daadwerkelijk zetten en merken welke vruchten ze er van dragen het mettertijd gemakkelijker wordt. Stap twee is namelijk: doen wat er gepland is.
Check en Act
Het daadwerkelijk doen vergt motivatie, en liefst intrinsiek. Opnieuw een uitdaging voor de ouders, maar met veel liefde, geduld, aanmoediging en schouderklopjes kom je er zeker! Geef vooral niet op, en zoals ook Deming met 'check' aanbeveelt controleer! Controleer - liefst in de vragende en belangstellende vorm - of je kind ook daadwerkelijk doet wat hij gepland heeft en indien niet: help je kind om bij te sturen. (Act)
Act now
En als ik nog even mag: begin er liever vandaag dan morgen aan. Maak het jezelf en je kind gewoon, zodat het tegen oktober een gewoonte is geworden. Wees mild wanneer het niet onmiddellijk of eens niet lukt en herpak je met nieuwe moed. Volharden in de PDCA-cyclus voor schoolwerk is als een zaadje planten dat, wanneer het goed verzorgd wordt, bij de eerstvolgende toetsen en examens mooie vruchten zal opleveren in vorm van goede resultaten, een opgewekter en zelfverzekerder kind, gerustere ouders en vooral: geen paniekaanvallen!