Succesvol zijn of succes hebben?

Zolang we deze ongenuanceerde prentjes aan onze kinderen tonen om hen te leren wat succesvol zijn betekent leggen we onnodig hoge druk op hun schouders. Het plaatje laat een vrouw zien, waarvan we mogen uitgaan dat ze een hoge functie bekleedt, veel geld heeft en een primus is. Ze zit aan een bureau en telefoneert. Druk, druk, druk, dus.

De auteurs hebben het zeker goed bedoeld: met positieve discriminatie willen ze wellicht aan kinderen duidelijk maken dat carrière maken niet alleen voor mannen is weggelegd. Wanneer een beeld meer zegt dan duizend woorden, vertelt dit beeld aan de kinderen dat je pas succesvol bent wanneer je een dikbetaalde job hebt én de beste van de klas bent. Hoe moeten de kinderen die niet met de beste punten naar huis komen ondanks hun harde werk zich hierbij voelen? Hoe moeten de kinderen zich wel niet voelen wiens ouders geen dikbetaalde jobs met hoog aanzien hebben? Zijn die mensen dan niet succesvol? Is dat kind dan al voor het überhaupt op de arbeidsmarkt komt niet-succesvol? Geen mens die zijn gezond verstand gebruikt die dit zal bevestigen. En toch is het dat wat kinderen indirect leren. Indirect wordt dit het stemmetje in hun hoofd dat hun creativiteit, open geest en in sommige gevallen ook hun doorzettingsvermogen verlamt.

Succesvol zijn is in onze Westerse cultuur ook zeer individueel. Waarom kan je niet als gezin succesvol zijn? Beide ouders kiezen er samen voor dat de ene minder uit gaat werken om de andere de tijd en ruimte te geven om de professionele ladder te beklimmen en er thuis een warm nest te maken. Ouders tevreden, kinderen tevreden. Een succes, niet?

Wat me vooral belangrijk lijkt is hoe je zelf in het verhaal staat. Succes is een term die een blijk van waardering van externen omvat. Ik vraag me af wie over zichzelf zegt: ik ben succesvol. Zeggen we over onszelf niet eerder: ik ben fier op, ik ben blij dat, dat was een succes, ik ben succesvol in ... ? Doch, maar al te vaak laten we de druk op onze schouders leggen om toch maar succesvol te zijn en tot overmaat van ramp geven we het door aan onze kinderen, die het nog geloven ook.

Misschien kunnen we het woord succes in zijn context beter plaatsen en zou er kunnen gestart worden met te zeggen: een succes hebben? Dan is het iets wat je kan nastreven, dat er soms is, maar soms ook weer niet. Ik wens het je: succes!